پورت چیست: بررسی جامع انواع پورت و کاربردهای آن

پورت ها یا انتقال دهنده ها یکی از مهم ترین ارکان دنیای تکنولوژی و ارتباطات به شمار می روند که نقش اصلی در شناسایی سرویس‌ها و برنامه‌های در حال اجرا سیستم ها و نیز اتصال دستگاه‌ها به یکدیگر را دارند. پورت ها در انواع مختلف و کاربرد های متنوع ارائه می شوند که هریک از آنها مسئولیت انجام خدمت خاصی را برعهده دارند. سیستم های گسترده به کمک این پورت ها با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و اطلاعات مربوطه را از طریق شبکه انتقال می دهند. در این آموزش انواع پورت و کاربرد های آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد. همراه ما باشید. 

پورت چیست؟ 

پورت ها یک نقطه مجازی هستند که اتصالات شبکه در آنها شروع و پایان می یابد. درواقع آنها نوعی نقطه اتصال الکترونیکی به شمار می روند که داده ها از این طریق وارد سیستم شده و یا از آن خارج می شوند. Port ها توسط سیستم عامل کامپیوتر مدیریت شده و مبتنی بر نرم افزار هستند. آنها می توانند ترافیک ورودی و خروجی یک شبکه را بررسی و آنها را دسته بندی کنند. توجه داشته باشید که حتی اگر صفحات تحت وب و ایمیل ها هر دو از طریق یک اتصال اینترنتی به رایانه شما ارسال شده باشند، مجددا به پورت مخصوص خود خواهند رفت. 

معرفی port number و انواع پورت

Port ها در تمامی دستگاه های متصل به شبکه استاندارد شده اند و به هر پورت به یک عدد اختصاص داده شده است. بیشتر پورت‌ها برای پروتکل‌های خاصی رزرو شده‌اند، برای مثال پورت 80 مربوط به HTTP و پورت 21 و 22 برای FTP انحصاری شده اند. پورت ها با آدرس های IP تفاوت بارزی دارند؛ آدرس های IP امکان رد و بدل شدن درخواست های اینترنتی را فقط در میان دستگاه های مشخصی امکان پذیر می کنند، اما در Port ها این درخواست ها می توانند با کمک شماره پورت مخصوص با برنامه ها و سایر سرویس های درون یک دستگاه در ارتباط باشند. پورت ها در شبکه چیزی بین ۰ تا ۶۵۵۳۵ تعریف شده و سازمانی به نام IANA،  مسئولیت نگهداری از آنها را دارد. شما می توانید سایر پورت ها را در وبسایت مربوط به IANA مشاهده کنید. 

پورت های ثابت (Well-Known Ports)

Well-Known Ports به پورت هایی گفته می شود که برای سرویس های خاصی اختصاص داده شده و در رنج شماره پورت های 0 تا 1023 نیز قرار دارند. از معروف ترین پورت Well-Known Ports می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

1- Port 80 

2- Port 443 

3- Port 25 

4- Port 22 

5- Port 21 

پورت‌های پویا (Dynamic or Private Ports) 

Port هایی که بین شماره 49152 تا 65535 قرار دارند، برای ارتباطات موقت و اتصالات پویا استفاده می‌شوند. پورت های پویا معمولاً به‌ صورت دینامیک به برنامه‌ها اختصاص داده شده و برای اتصالاتی که تصادفی یا موقتی ایجاد می‌شوند نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پورت های ثبت‌شده(Registered Ports) 

پورت هایی که ما بین شماره 1024 تا 49151 قرار داشته و برای انجام فعالیت های خاص طراحی شده اند. بیشتر این پورت ها را سازمان ها و شرکت های متعدد برای انجام فعالیت های خاص خود استفاده می کنند. 

جدول چند نمونه از مهم ترین پورت های شبکه

در این قسمت به چند نمونه از مهم ترین پورت های شبکه اشاره کرده و کاربرد های آنها را شرح خواهیم داد: 

بررسی انواع پورت ها در کامپیوتر 

پورت سخت افزاری و نرم افزاری دو نوع از پورت در کامپیوتر به شمار می روند که در این بخش بررسی خواهیم کرد: 

پورت سخت افزاری 

پورت سخت افزاری، محلی تعبیه شده در قسمت پشت یا جلو کامپیوتر برای اتصال دستگاه های جانبی به کامپیوتر است. با این پورت می توانید ارتباطی بین سیستم و دستگاه جانبی برای انتقال اطلاعات ایجاد کنید. اگر قصد اتصال تعداد زیادی دستگاه جانبی به سیستم را دارید، می توانید از Expansion Card برای اتصال نیز استفاده کنید. 

انواع پورت های سخت افزاری 

پورت های سخت افزاری در یک کامپیوتر به بخش های زیر تقسیم می شوند: 

1- USB

از این پورت برای اتصال دستگاه های شبکه مثل آداپتور های بی سیم، روتر، مودم و… استفاده می شود. نقش اصلی این پورت، انتقال اطلاعات و داده ها بوده و به صورت استاندارد در بسیاری از سیستم های شبکه وجود دارند. 

2- شبکه اترنت 

برای اتصال دستگاه ها به شبکات محلی از این پورت استفاده می شود. این پورت به طور معمول با استفاده از کابل شبکه اترنت مثل کابل Cat5e یا Cat6 اتصال یافته و برای انتقال داده‌ نیز از Ethernet استفاده می‌کند. 

3- serial

برای پیکربندی و مدیریت دستگاه ها معمولا از پورت سریال استفاده می شود. همچنین، از این پورت برای اتصال دستگاه هایی مثل روتر، مودم، دستگاه ها شبکه و… نیز استفاده می شود. قابل ذکر است که پورت سریال از پروتکل RS-232 و USB برای انتقال داده‌ها نیز کمک می گیرد. 

4- Fiber Optic 

برای اتصال کابل های فیبر نوری به دستگاه های مختلف از این پورت استفاده می شود. این پورت از فیبر نوری برای انتقال داده ها با برد بالا و سرعت زیاد استفاده می کند. پورت Optic برای اتصال به شبکه های بزرگ بسیار مناسب هستند. 

5- HDMI 

از این پورت برای اتصال دستگاه های چند رسانه ای مثل تلویزیون‌ها به دستگاه های پخش چند رسانه ای استفاده می شود. این پورت از طریق یک کابل HDMI فرآیند اتصال را فراهم کرده و انتقال تصویر و صدا را امکان پذیر می کند. 

6- گرافیکی (VGA) 

این پورت برای اتصال و انتقال داده از دستگاه‌های نمایشی مانند مانیتورها به دستگاه‌های خروجی گرافیکی مثل لپ‌تاپ‌ها مورد استفاده قرار می گیرد. این پورت از طریق کابل VGA فرآیند اتصال را برقرار کرده و انتقال تصویر را امکان پذیر می کند. 

7- Thunderbolt 

یکی دیگر از پورت های سخنت افزاری که برای اتصال دستگاه‌های جانبی مثل مانیتورها، هاردهای اکسترنال به لپ‌تاپ‌ها استفاده می‌شود، پورت Thunderbolt است. این پورت می تواند امکان انتقال سرعت بالا، پشتیبانی از فرآیند انتقال داده‌ها و تغذیه برق را فراهم کند. 

8- Coax 

از این پورت برای اتصال کابل‌های کواکسیال به دستگاه‌های مختلف استفاده می‌شود. پورت Coaxial در شبکه‌های کابلی مثل کابل تلویزیونی و اینترنت  استفاده می‌شود. از پورت Coax برای انتقال سیگنال‌های الکتریکی استفاده می‌ شود.

9- RJ-45

از پورت RJ-45 برای اتصال کابل شبکه اترنت به دستگاه‌های مختلف استفاده می‌شود.  RJ-45 به‌عنوان یک پورت فیزیکی بر روی دستگاه قرار گرفته و به عنوان پورت اتصال به Ethernet در دستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع پورت های نرم افزاری یا مجازی 

Port های نرم افزاری در شبکه به دو دسته TCPو UDP تقسیم بندی می شوند که معمولا دسته بندی آنها براساس نوع پروتکلی است که برای ارتباطات شبکه استفاده می شود. با این پورت کامپیوتر می تواند اطلاعاتی را از یک IP مشخص با یک پورت معلوم دریافت و ارسال کند. درواقع پورت های نرم افزاری بخشی از آدرس های اینترنتی هستند. هرکدام از این پورت ها وظایف خاص خود را دارند که در این بخش آنها را بررسی خواهیم کرد؛ 

1- پورت های TCP (Transmission Control Protocol) 

  TCP یا همان پروتکل کنترل انتقال، نوعی استاندارد ارتباطی است که می تواند امکان مبادله پیام‌ها از طریق شبکه را برای برنامه‌های کاربردی و دستگاه‌های محاسباتی فراهم کند. این پورت می تواند تضمین ارسال و دریافت داده ها به صورت صحیح را برای کاربران داده و خیال آنها را ار این بابت آسوده کند. از معروف ترین Port های این پروتکل می توان به موارد  زیر اشاره کرد: 

1- Port 80 

2- Port 21 

3- Port 25 

4- Port 22 

2- پورت های (UDP (User Datagram Protocol 

پروتکل User Datagram یا UDP، یک پروتکل سریع و سبک که مختص ارسال داده های بدون نیاز به برقراری ارتباط پایدار است. از این پروتکل برای ارسال‌ داده های حساس به زمان مانند پخش ویدیو یا جستجوی DNS در سرتاسر اینترنت استفاده می‌شود. همچنین UDP برای برنامه هایی که نیاز به سرعت بالا و مصرف پهنای باند کم دارند، بسیار مناسب است. از پورت های محبوب UDP می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

1- Port 53 

2- Port 69 

3- Port 6791 

3- پورت (SCTP (Stream Control Transmission Protocol

SCTP یا پروتکل انتقال کنترل جریان که امکان ارتباط دو طرفه کامل میان دو سیستم را فراهم می کند. SCTP نیز مانند دو پروتکل قبلی به عنوان یکی از پروتکل های لایه انتقال به شمار می رود که توسط کارگروه مهندسی اینترنت توسعه یافته است. این پروتکل جدید بوده و می توان ترکیبی  از UDP و TCP در نظر گرفت. البته SCTP به عنوان پروتکل قابل اعتماد نیز شناخته می شود که توانایی شناسایی داده‌های گم شده، تکراری و سازماندهی نشده را دارد. 

4- پورت SSH 

برای اتصال ریموت و امن به سرور ها از این پورت استفاده می شود که می تواند ارتباطات رمزنگاری‌شده را به راحتی برای شما فراهم کند. SSH بر روی پورت 22 تنظیم شده است. 

5-پورت HTTP و HTTPS 

پورت 80 برای HTTP و پورت 443 برای HTTPS تنظیم شده است که می توانند برای ارتباطات وب و انتقال اطلاعات بین سرور و مرورگر مورد استفاده قرار گیرند. 

6- پورت FTP 

پروتکل FTP بر روی پورت 21 تنظیم شده است که برای انتقال فایل‌ها بین کامپیوترها در شبکه و دانلود فایل‌ها مورد استفاده قرار می گیرد. 

7- پورت DNS 

DNS بر روی پورت 53 تنظیم شده و برای تنظیم نام دامنه مورد استفاده قرار می گیرد. DNS برای ترجمه نام‌های دامنه به آدرس‌های آی‌پی کمک کرده و در فرآیند مسیریابی شبکه نقش مهمی دارد.

8- پورت RDP 

پروتکل RDP بر روی پورت 3389 تنظیم شده و برای اتصال دسکتاپ از راه دور کاربرد دارد. RDP به کاربران این امکان را می‌دهد تا از راه دور به سیستم‌های دیگر متصل شده و آن‌ها را کنترل کنند.

9- پورت SMTP 

پروتکل STMP بر روی پورت 25 تنظیم شده و برای ارسال پست الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد. 

سخن آخر 

 پورت‌ها از ابزارهای مهم برای انتقال داده‌ها در شبکه‌های کامپیوتری به شمار می روند که می توانند نقش مهمی را در دنیای فناوری داشته باشند. از آنها می توان برای ارسال و دریافت اطلاعات از یک دستگاه به دستگاه دیگر کمک گرفت. پورت ها به کاربران این امکان را می‌دهند تا به راحتی با دسترسی به منابع و خدمات مختلف از طریق اینترنت، از قابلیت و کاربرد آنها استفاده کنند. در این آموزش انواع پورت های سخت افزاری و نرم افزاری را بررسی کرده و کاربرد آنها را توضیح دادیم. از اینکه همراه ما بودید، سپاسگزاریم.